โรคดึงผม
ปัญหาการดึงผมตัวเองเป็นปัญหาที่หลายคนกังวลใจว่าเกิดจากอะไร รักษาได้ไหม ภาวะดึงผมตัวเองพบมากขึ้นในปัจจุบันพบมากในวัยรุ่น อาจจะเป็นทั้งแบบรู้ตัวและไม่รู้ตัว มาพบอีกครั้งคือมี ผมบาง ผมแหว่ง หัวล้าน ไปแล้ว วันนี้จะพามารู้จักภาวะโรคดึงผมตัวเองว่าเป็นอย่างไรกันค่ะ
ทำความรู้จัก “โรคดึงผมตัวเอง”
โรคดึงผมตัวเอง หรือ Trichirillomania คือ ภาวะหนึ่งที่เกิดทั้งโดยไม่รู้ตัว และรู้ตัว โดยมีพฤติกรรมชอบดึงผมตัวเอง อาจจะเกิดเริ่มจากด้านที่มือถนัดก่อน ถ้าตรวจดูจะเห็นผมเป็นตอยาวไม่เท่ากัน ขอบเขตไม่ชัดเจน โดยการดึงผมนั้นช่วยให้ผู้ดึงรู้สึกผ่อนคลาย หรือบางคนมีอาการตอนที่มีความเครียด หรือความวิตกกังวล หรือบางคนรู้สึกดีเวลาจับผมแล้วดึงออกมาโดยไม่รู้สึกตัว ภาวะนี้อาจจะเกิดได้ตั้งแต่เด็ก หรือวัยรุ่น และผู้ใหญ่ก็พบได้
โดยโรคดึงผมตัวเองอาจจะพอแบ่งได้เป็นแบบ
- ดึงผมตัวเองแบบรู้ตัว (Focused) คือ คนไข้รู้ตัวว่ากำลังดึงผม และรู้สึกผ่อนคลายเมื่อได้จับหรือดึงผมตัวเอง
- ดึงผมตัวเองแบบไม่รู้ตัว (Automatic) คือคนไข้ไม่รู้ตัวว่าดึงผม อาจจะทำไปตอนที่อาการเครียด หรือวิตกกังวล ไม่มั่นใจ มาพบอีกครั้งคือตรวจพบหย่อมที่มีผมแหว่ง หรือสั้นยาวไม่เท่ากัน
สาเหตุของโรคดึงผมตัวเอง
โรคดึงผมนั้นยังไม่มีสาเหตุการเกิดอย่างชัดเจน แต่มีการสันนิษฐานว่าอาจเกิดจากกรรมพันธุ์หรือสภาพแวดล้อม และความเครียด ภาวะย้ำคิดย้ำทำ
1. พันธุกรรม
พบว่าถ้ามีประวัติคนในครอบครัวดึงผมตัวเอง หรือมีภาวะวิตกกังวล หรือภาวะย้ำคิดย้ำทำ ก็อาจจะมีโอกาสเกิดโรคดึงผมตัวเองมากขึ้น
2. อายุ และ เพศ
ในวัยรุ่น และ ผู้ใหญ่ มีโอกาสการเกิดภาวะนี้มากขึ้นเนื่องจากเป็นวัยที่มีความเครียดต้องมีการปรับตัวสูง ดังนั้นจึงโอกาสจะเกิดภาวะดึงผมตัวเองได้ แต่ในวัยเด็กก็พบได้เช่นกัน
เพศหญิงก็มีโอกาสเกิดโรคดึงผมตัวเองมากกว่าเพศชาย เพราะอิทธิพลของฮอร์โมน มีบางรายงานว่าคนไข้มักมีอาการดึงผมกำเริบช่วงมีรอบเดือน
3. ความผิดปกติอื่นๆ
ภาวะหรือโรคทางจิตเวช หรือทางจิตใจหลายๆโรคพบว่ามีภาวะดึงผมตัวเองร่วมด้วย ซึ่งอาจจะพบในภาวะดังต่อไปนี้
- โรคซึมเศร้า
- โรควิตกกังวล
- โรคย้ำคิดย้ำทำ
- ช่วงที่มีความเครียด
- ภาวะสมาธิสั้น
อาการของโรคดึงผมตัวเอง
- ดึงผมตัวเองซ้ำๆที่เดิม โดยรู้สึกสบายใจเมื่อได้จับหรือดึงผม
- ไม่สามารถหยุดการดึงผมตัวเองได้ หรือจะมีความเครียดมากขึ้นถ้าไม่ได้ดึงผม
- นอกจากดึงผมที่ศีรษะบางคนที่ดึงขนคิ้ว ขนตา ขนหนวด หรือขนตามตัวได้ด้วย
- บางคนมีอาการชอบกินผมตัวเองเข้าไป อาจจะส่งผลต่อระบบทางเดินอาหาร หรือมีรายงานลำไส้อุดตันได้
- บางรายอาจจะมาด้วยผมบางเป็นหย่อมๆ หรือต่อผมไม่เท่ากัน
- บางคนดึงแรงจนเกิดการอักเสบหรือเป็นรอยแกะเกาทำให้เกิดแผลตามมาได้
- บางรายมาด้วยไม่อยากออกไปเจอผู้คนเพราะรู้สึกผมบางลง
โรคดึงผม ต้องพบแพทย์ไหม
อาการดึงผมเป็นอาการทางจิตเวชอย่างหนึ่ง และอาจจะมีภาวะอื่นที่เราต้องตรวจพูดคุยอย่างละเอียด เช่นคนไข้อาจจะมีภาวะความเครียด ภาวะซึมเศร้า โดยที่เขาอาจจะยังไม่รู้ตัว ดังนั้นหมอแนะนำพบกับคุณหมอจิตเวชควบคู่ไปกันกับหมอผิวหนังหรือหมอเส้นผม จะเป็นการรักษาที่มีประสิทธิภาพมากที่สุด
วิธีรักษาโรคดึงผม
การรักษาโรคดึงผม นอกจากจะวินิจฉัยให้ได้แล้ว การบอกการวินิจฉัยหรือชี้ให้เห็นว่าคนไข้มีภาวะดึงผมจะช่วยให้คนไข้เตือนตัวเองทุกครั้งที่จะดึงผมตัวเอง หลักๆของการรักษาโรคดึงผมคือการใช้พฤติกรรมบำบัด อาจจะมีการจดว่าเราจับหรือดึงผมต่อวันกี่ครั้ง เพื่อเพิ่มการรู้พฤติกรรมตัวเอง หารให้ความมั่นใจว่าถ้าไม่ดึงผมจะค่อยๆกลับมาขึ้นใหม่ได้ หากคนไข้มีอาการคันอาจจะช่วยให้ยาหรือแชมพูลดการอักเสบช่วยไปด้วย หรือในระหว่างที่ผมไม่ขึ้นอาจจะแนะนำการจัดแต่งทรงผมช่วยพรางตา หรือ ใส่หมวกหรือผ้าคลุมผมช่วย จะได้ช่วยเสริมความมั่นใจของคนไข้
การรักษาทางจิตเวชไม่ว่าจะเป็นการพูดคุยปรับเปลี่ยนความคิด การผ่อนคลายความเครียดหรือความกังวล การใช้พฤติกรรมบำบัด และการรับประทานยากลุ่มผ่อนคลายความเครียดจะช่วยให้คนไข้สามารถลดความเครียดได้ดีขึ้น และเป็นการรักษาที่ถาวร
เพราะถ้าคนไข้ดึงผมจนเกิดแผลเป็น อาจจะไม่มีผมขึ้นบริเวณนั้นอีกได้ อาจจะต้องรักษาด้วยการปลูกผมแทน
วิธีบรรเทาอาการโรคดึงผมตัวเองเบื้องต้น
การผ่อนคลายความเครียดนอกจากการพูดคุยกับจิตแพทย์ ก็อาจจะมีวิธีการปรับพฤติกรรมบางอย่างหรือการดึงดูดความสนใจตัวเอง และช่วยลดพฤติกรรมการดึงผมได้ เช่น
- ใช้ลูกบอลบีบคลายเครียด หรือของเล่นเสริมสร้างสมาธิอื่นๆ (Fidget toys)
- ใส่บีนนี่ หรือผ้าโพกหัว
- จดไดอารี่
- ฝึกหายใจลึกๆ เพื่อสร้างสมาธิ ผ่อนคลายความเครียด จนกว่าความอยากดึงผมจะหายไป
- ออกกำลังกาย
โรคดึงผมตัวเอง รักษาที่ไหนดี
โรคดึงผมเป็นพฤติกรรมที่รักษาได้เพียงแต่ควรได้รับการวินิจฉัยที่ถูกต้อง และควรได้รับการวินิจฉัยตั้งแต่เนิ่นๆ ก่อนที่การดึงผมจะทำลายรากผมไปจนหมด หากกำลังกังวลว่ามีภาวะโรคดึงผมหรือไม่ สามารถปรึกษาคุณหมอแก้ว พญ.ธาริณี ก่อวิริยกมล ได้ที่ Dr.Tarinee Hair Clinic คุณหมอยินดีตรวจให้คำปรึกษาค่ะ
สรุป โรคดึงผมตัวเองรักษาหายไหม
โรคดึงผมเป็นภาวะอย่างหนึ่งที่ตอบสนองต่อความเครียดหรือวิตกกังวลของคนไข้ ทั้งแบบรู้ตัวและไม่รู้ตัว มักสัมพันธ์กับภาวะซึมเศร้า ภาวะวิตกกังวล ภาวะย้ำคิดย้ำทำ หากได้รับการวินิจฉัยตั้งแต่ยังเป็นไม่เยอะรากผมที่ดึงไม่ถูกทำลายจนเป็นแผลเป็น ผมจะสามารถกลับได้เป็นปกติเหมือนเดิม ดังนั้นหากกำลังกังวลว่ามีภาวะโรคดึงผมหรือไม่ สามารถปรึกษาคุณหมอแก้ว พญ.ธาริณี ก่อวิริยกมล ได้ที่ Dr.Tarinee Hair Clinic คุณหมอเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านโรคเส้นผม และการปลูกผม ยินดีให้คำปรึกษาค่ะ
Website : Dr.Tarinee Hair Clinic
Line : @drtarinee
Facebook : Dr.Tarinee Hair Clinic ปลูกผม รักษา ผมร่วง ผมบาง
Ref
Scalp Pain When Moving Hair: Causes, Treatment, and Prevention (healthline.com)
Trichotillomania (hair pulling disorder) – NHS (www.nhs.uk)
